พระบรมสารีริกธาตุ
พระบรมสารีริกธาตุ คือ พระบรมอัฐิของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า หลังจากการถวายพระเพลิงพระพุทธสรีระแล้ว โทณพราหมณ์ได้แบ่งพระบรมสารีริกธาตุออกเป็น 8 ส่วน เพื่อให้อัญเชิญกลับไปยังดินแดนของตน ได้แก่
- พระเจ้าอชาตศัตรู ทรงนำไปก่อพระสถูปบรรจุไว้ที่เมืองราชคฤห์ แคว้นมคธ
- กษัตริย์ลิจฉวี ทรงนำไปก่อพระสถูปบรรจุไว้ที่เมืองเวสาลี แคว้นวัชชี
- กษัตริย์ศากยะ ทรงนำไปก่อพระสถูปบรรจุไว้ที่เมืองกบิลพัสดุ์
- กษัตริย์ถูลี ทรงนำไปก่อพระสถูปบรรจุไว้ที่เมืองอัลลกัปปะ
- กษัตริย์โกลิยะ ทรงนำไปก่อพระสถูปบรรจุไว้ที่เมืองรามคาม
- พราหมณ์เวฏฐทีปกะ นำไปก่อพระสถูปบรรจุไว้ที่เมืองเวฏฐทีปกะ
- กษัตริย์มัลละแห่งเมืองปาวา ทรงก่อพระสถูปบรรจุไว้ที่เมืองปาวา
- กษัตริย์มัลละแห่งเมืองกุสินารา ทรงนำไปก่อบรรจุไว้ที่เมืองกุสินารา
นอกจากนั้น พระสถูปที่สร้างขึ้นเกี่ยวเนื่องกับการแบ่งพระบรมสารีริกธาตุอีก ๒ แห่ง คือ กษัตริย์โมริยะ ทรงก่อพระสถูปบรรจุพุทธสรีรางคารไว้ที่เมืองปิปผลิวัน โทณพราหมณ์ ก่อพระสถูปบรรจุทะนานทองซึ่งเป็นภาชนะที่ใช้ตวงพระบรมสารีริกธาตุไว้ที่เมืองกุสินารา
การค้นพบพระบรมสารีริกธาตุ
- ถูกขุดพบจากสถูปโบราณ เมืองปิปราห์วา
- สันนิษฐานว่าเป็นที่ตั้งของเมืองกรุงกบิลพัสดุ์ในสมัยพุทธกาล
- มีหลักฐานเป็นจารึกอักษรพราหมีบนผอบ แปลว่า “ที่บรรจุพระสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้านี้ เป็นของสากยราชสุกิติ กับพระภาตา พร้อมทั้งพระภิคินี พระโอรสและพระชายา สร้างขึ้นอุทิศถวาย”
- ปัจจุบัน ประดิษฐานที่พิพิธภัณฑ์กรุงนิวเดลี
พระอรหันตธาตุของพระอัครสาวก
พระอรหันตธาตุของพระอัครสาวก พระสารีบุตรและพระโมคคัลลานะ
- อัญเชิญมาจากสถูปเมืองสาญจี
- ใน พ.ศ. 2394 (ค.ศ.1851) นักโบราณคดีชาวอังกฤษ คือ อะเล็กซานเดอร์ คันนิ่งแฮม (Alexander Cunningham) และ กัปตัน เฟรดริก เมซี (Captain Fredrick Maisey) ได้ขุดสำรวจสถูปที่เมืองสาญจี ใกล้เมืองโภปาล (Bhopal) ที่ใจกลางของสถูป ได้พบหีบหินทราย ๒ ใบ แต่ละใบมีผอบบรรจุชิ้นส่วนกระดูกมนุษย์
- ฝาหีบศิลาทางทิศใต้ มีจารึกอักษรพราหมีว่า: 𑀲𑀭𑀺𑀧𑀼𑀢𑀲 “สาริปุตส” = (พระธาตุ) ของพระสารีบุตร
- ฝาหีบศิลาทางทิศเหนือ มีจารึกอักษรพราหมีว่า: 𑀫𑀳𑀸𑀫𑁄𑀕𑀮𑀸𑀦𑀲”มหาโมคลานส” = (พระธาตุ) ของพระมหาโมคคัลลานะยืนยันว่าเป็นพระธาตุของสองพระอัครสาวก
- เป็นเครื่องยืนยันว่าเป็นพระบรมสารีริกธาตุและพระอรหันตธาตุของพระอัครสาวกทั้งสอง
หมายเหตุ
- อักษรพราหมี (อ่านว่า “พรา-มี”) เป็นอักษรที่พบอยู่ในศิลาจารึกรุ่นแรกในอินเดียและใช้กันอย่างกว้างขวาง
(อ้างอิง อักษรพราหมี และ จากอักษาพราหมีถึงอักษรคฤนถ์ในจารึกเย ธมฺมา นครปฐม)
- อักษรพราหมี (อ่านว่า “พรา-มี”) เป็นอักษรที่พบอยู่ในศิลาจารึกรุ่นแรกในอินเดียและใช้กันอย่างกว้างขวาง
